Jak podejść do tematu PPK po poznańsku?

Tekst powstał u zarania systemu PPK w 2019 roku i został pierwotnie opublikowany w formie notatki na fanpage. 
Z racji usunięcia tego formatu przez Meta i problemów z linkowaniem przeklejam go na nową platforme bez dokonywania zmian w merytoryce. 
Tu link do wersji pierwotnej:
https://www.facebook.com/notes/1235644976810563/
👉Odpowiadając wprost na pytanie zawarte w tytule można w zasadzie odpowiedzieć w krótkich, żołnierskich słowach.

Do PPK należy podejść: na spokojnie, bez emocji, z kalkulatorem, odsunąwszy na bok własne strachy, projekcje i tendencje do ulegania teoriom spiskowym. Nader wszystko jednak na bok należy odsunąć sympatie i antypatie polityczne.

👉Z obserwacji mojej „bańki” facebookowej wynika niezbicie, że większa niż bym się spodziewał liczba znajomych podchodzi do PPK wg klucza politycznego.

❗️TO NIE PO POZNAŃSKU❗️

👉Karygodnym błędem jest bowiem podchodzenie do tematu własnej emerytury w sposób inny niż „księgowy”. Na podstawie gwałtownych emocji można podjąć decyzje co najwyżej o kupnie nowych butów. Zresztą mam wrażenie, że decyzja o wyborze garderoby w sklepie zajmuje sporej części Polaków więcej czasu niż wybór strategii emerytalnej.

👉A to wypadałoby zmienić w duchu „najdłuższej wojny nowoczesnej Europy”. Tak bowiem proponuję potraktować 20-30 letnią batalię o zapewnienie sobie przyzwoitych środków na emeryturze.

➡️Zanim jednak zacznę, chcę wyraźnie zaznaczyć, że poniższy tekst nie będzie kompendium wiedzy o PPK.

➡️ Mówiąc szczerze szkoda mi czasu i miejsca na copy-paste informacji z artykułów liczonych już w setki, jeśli nie z tysiąc.
➡️Zamierzam za to rozważyć wszelkie za i przeciw przystąpieniu przez osoby zatrudnione do systemu tak, by każdy mógł podjąć decyzję „po poznańsku”, czyli najbardziej racjonalnie i korzystnie dla siebie jak to tylko możliwe.
➡️Wszelkie detale i szczegóły przydatne osobom zatrudnionym są dostępne pod tym linkiem https://www.mojeppk.pl/pliki/repozytorium-plikow/materialy-do-pobrania/pdf/Poradnik_Pracownika_To_warto_wiedziec_o_PPK_v.2.0.1.pdf.pdf

👉Zacznijmy od ustalenia pewnych faktów by nie musieć potem o nich dyskutować.

1️⃣Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to wzorowana na rozwiązaniach brytyjskich, skandynawskich, czy też kanadyjskich próba zachęcenia pracowników do rozpoczęcia oszczędzania poza ZUSowskim systemem PAYG

2️⃣Zaczerpnięty z innych systemów, a w mojej opinii głównie kanadyjskiego model jednoczesnych wpłat od pracowników i pracodawców zostaje w polskich warunkach uzupełniony o element partycypacji Państwa za pomocą „gotówkowych” wpłat - startowej 250 zł i corocznych 240.

3️⃣Polska wersja jest dobrowolna w odróżnieniu od kanadyjskiej. Może się więc nie udać powtórzyć niewątpliwego sukcesu zza oceanu z powodu niskiej partycypacji w systemie.

4️⃣W naszej podstawowej wersji z pensji brutto pracownika (tej z „kartki”) odliczane jest 2% i odejmowane z wynagrodzenia netto, czyli o tyle mniej dostanie pracownik do ręki ile mu wyjdzie jego część wpłacona na konto PPK. Od tej części pracownik nie zapłaci podatku PIT za kilkadziesiąt lat, gdyż jest potrącana z pensji po opodatkowaniu.

5️⃣Pracodawca wpłaca ze swej strony w podstawowej wersji 1.5% wynagrodzenia brutto pracownika, ale „extra” poza pensją. Jest to więc rodzaj pseudo-podwyżki dla pracownika, z tą jednak różnicą, że z mocy ustawy nie odprowadza się od tej wpłaty składek do ZUS. Ważne jest jednak by pamiętać, że pieniądze od pracodawcy są już opodatkowane podatkiem PIT, którego kwota zostanie odjęta z wynagrodzenia pracownika.

6️⃣Wpłaty państwowe, startowa i coroczna dopłata są ustawowo zwolnione ze składek ZUS i podatku PIT.

7️⃣Pracodawca i pracownik mogą się umówić na dodatkowe wpłaty tak, że każdy może wpłacić maksymalnie do 4 % ze swej strony na powyższych zasadach.

7️⃣Osoby zarabiające najmniej mogą zawnioskować o obniżenie ich części wpłaty do minimalnego poziomu 0.5% pensji brutto. Pracodawca zaś nie może zejść poniżej wspomnianych 1.5 %.

8️⃣Z systemu można wystąpić w dowolnym momencie na dwa sposoby. Z wypłatą środków i bez wypłaty środków. Wypłata środków przed ukończeniem ustawowego wieku (60 lat) może być jednak obarczona koniecznością uiszczenia przewidzianych przepisami podatków i zwrotów.

9️⃣Ustawodawca przewidział kilka przypadków, w których można wycofać część lub całość środków z PPK wcześniej bez konieczności zapłaty podatku. Na przykład można wycofać bezzwrotnie do 25% środków w przypadku poważnego zachorowania, ale także nawet do 100% jako wkład własny na zakup mieszkania. W tym drugim przypadku należy wypłatę potraktować jako swego rodzaju „pożyczkę” z systemu, którą trzeba zwrócić w określonym terminie pod rygorem konieczności zapłaty danin.

1️⃣0️⃣Środki z PPK są w całości dziedziczone w razie śmierci ubezpieczonego jako transfer środków na konto PPK osoby uposażonej, względnie jako świadczenie w gotówce. W obu przypadkach nie ma obowiązku zapłaty PIT ani podatku od spadków i darowizn.

➡️Wszelkie szczegóły dotyczące kwestii prawnych i podatkowych znajdziecie pod linkiem https://www.mojeppk.pl/pliki/repozytorium-plikow/materialy-do-pobrania/pdf/PPK_w_praktyce_Podatki_1.0.1.pdf

👉Chcę się teraz rozprawić dość zdecydowanie z bardzo szkodliwym poglądem głoszonym przez wiele osób, mam nadzieje, że pod wpływem emocji i z niewiedzy, a nie ze złej woli. A pogląd ten brzmi w skrócie: PPK to jest to samo co OFE, a rząd przyjdzie i wszystko zabierze.

👉Wypisałem kiedyś jednemu koledze cechy PPK odróżniające nowy system od OFE. Są to:

🔸️dobrowolność

🔸️możliwość wypłaty z systemu środków w gotówce, czy to na życzenie, czy na dedykowane cele

🔸️wpłaty pochodzą z pensji, a nie ze składki ZUS

🔸️bardzo niskie koszty pobierane z wpłaty, wręcz niezauważalnie niskiemu porównaniu z poprzednim systemem

🔸️mamy wpływ na wysokość wpłat

🔸️partycypuje i pracodawca i rząd w żywej gotówce

🔸️nie płacimy PIT jak dożyjemy

🔸️środki są ustawowo własnością obywatela, podczas gdy w poprzednim systemie nigdy nie były

🔸️środki są inwestowane w TFI w dedykowane narzędzia - fundusze zdefiniowanej daty

👉A poza tym to to samo co OFE...

A nie, moment, bo rząd proponuje jeszcze zapisanie w konstytucji nienaruszalności środków PPK by przeciąć dyskusje i sianie fermentu przez malkontentów.

Ale poza tym..... nie nie.... nie wydurniajamy się już, bo zaraz rozegra się scena jak z Żywotu Briana gdy spiskowcy wymieniają co zawdzięczają Rzymianom.

👉Rządowy pomysł gwarancji konstytucyjnych nie wiedzieć czemu został niedawno podczas jednej z dyskusji na FB uznany za powód by do PPK NIE PRZYSTĘPOWAĆ! Powiem szczerze mózg mi eksplodował jak zobaczyłem, że zgodnie uznali to dyskutanci, jak jeden mąż z wyższym wykształceniem.

👉Proponuję więc byście, drodzy Czytelnicy, przyjęli taką procedurę sprawdzającą. Załóżmy, że ktoś w Waszej obecności ogłasza, że nie przystępuje do PPK. Zadajcie mu pytanie, dlaczego?
Jeśli odpowie „bo będzie to samo co z OFE” to możecie śmiało uznać, że ta osoba nie zna systemu, nie zna ogólnych założeń, nie zna szczegółów, nie przeliczyła ani złotówki, nie porównała żadnego rozwiązania z innymi, czy też nie pamięta na czym polegało OFE. Najbezpieczniej jest więc założyć, że osoba taka jest zaimpregnowana strachem i uprzedzeniami wobec rządowej propozycji w takim stopniu, że nie znajdziemy u niej racjonalnych argumentów w tak arcyważnej kwestii.
Oczywiście każdemu wolno tak postąpić, ale bardzo mocno polecam takich osób nie słuchać, bo można napytać sobie biedy.

👉Zanim przejdziemy do wyliczeń można zrobić sobie przerwę na wywiad z Robertem Zagatą, legendą branży ubezpieczeniowej, który teraz działa jako niezależny ekspert i świetnie tłumaczy rożne zawiłości nowego projektu.

https://youtu.be/gD5fttMWELk

➡️Decydując się na przystąpienie lub nieprzystąpienie do systemu spróbujmy odłożyć na bok emocje i przekonania polityczne i policzmy, które rozwiazanie będzie dla nas najkorzystniejsze. W zasadzie nie tyle spróbujmy, co to po prostu zróbmy, bo jeśli tylko sobie szkodzimy to pół biedy, gorzej gdy na skutek naszych uprzedzeń ktoś podejmie niekorzystną dla siebie decyzję, albo w rezultacie będziemy musieli jako emeryci klepać biedę i być obciążeniem dla bliskich.

➡️Myśle, że możemy przywołać naszego kumpla Zbyluta, znanego z artykułów o nieruchomościach. Przypomnę - to 35 letni, żonaty i dzieciaty facet pracujący na etacie za mniej więcej średnia krajową 5000 zł brutto, czyli do ręki 3613 zł.

➡️W celu sprawdzenia prognoz zajrzymy do dwóch kalkulatorów.

👉W obu przypadkach Zbylut będzie korzystać z minimalnego poziomu wpłat swoich i pracodawcy, nie będzie wypłacać nic jednorazowo po ukończeniu 65 lat tylko zdecyduje się na 10 letni okres comiesięcznych dodatków do świadczenia państwowego.

1️⃣Pierwszy z nich to oficjalny, „rządowy” kalkulator z strony PFR. Znajdziemy go pod linkiem https://www.mojeppk.pl/kalkulator.html

2️⃣Doradzam szczególną ostrożność w korzystaniu z ustawień „fabrycznych” tego kalkulatora, gdyż zawierają one fantastycznie optymistyczne wskaźniki - roczna stopę zwrotu w okresie oszczędzania 3.5%, w okresie wypłaty 2.75% i co wielu z Was rozbawi coroczny wzrost płac o 2.8%.

3️⃣Wynik - 172 641 zł odłożonych przez 30 lat, z czego 55 276 zł z wpłaty własnej, 41 457 zł od pracodawcy, 7450 zł od Państwa.

4️⃣Wg i informacji z tego kalkulatora oznacza to dodatek 1647 zł comiesięcznych wypłat przez 120 miesięcy. Przyzwoicie.

5️⃣Kalkulator ze strony PZU pokazuje inne dane https://emerytura.pzu.pl/kalkulator?gclid=Cj0KCQiA_rfvBRCPARIsANlV66Op7qqoS_dWeOrIElEOVzreJFXqoxBzsJ0F484W5-Z0xesE2gvJP5saAj4EEALw_wcB

6️⃣Wynik przy tych samych założeniach 145 244 zł, gdyż jest oparty o dużo bardziej realne założenia wyników TFI. Co ciekawe różni się od rządowego kalkulatora w obszarach dotyczących wielkości wpłat. Mam wrażenie, że w stosunku do kalkulatora PFR urealniono wzrost pensji pracownia. I tak od pracownika wg PZU wpłynie 48 682 zł, od pracodawcy 35 511 zł, zaś od Państwa 7690 zł. To się przekłada na 1208 zł dodatku emerytalnego systemu PPK przez 10 lat

👉Różnice między kalkulatorami są conajmniej zastanawiające, ale biorąc pod uwagę znajomość realiów skłonił bym się ku kalkulatorowi PZU.

👉No ale przecież nie każdy zarabia 5000 zł. Są tacy co zarabiają najniższą pensję. Na dzisiaj to 2250 zł. Już za kilkadziesiąt dni ma być 2600. Przyjmijmy wiec optymistycznie tę drugą wartość. Wychodzi 81 299 zł kapitału i 675 złotych dodatku przez 10 pierwszych lat na emeryturze.

🟥Porównajmy ile średnio miesięcznie wpłynie składki łącznej od pracownika pracodawcy i Państwa przez 30 lat trwania programu. Dzięki temu będziemy mogli porównać to co tu policzyłem z rozwiązaniami rynkowymi.

• wariant PFR przy zarobkach 5000 - w zaokrągleniu 290 zł miesięcznie
• wariant PZU przy zarobkach 5000 - w zaokrągleniu 258 zł miesięcznie
• wariant PZU przy zarobkach 2600 - w zaokrągleniu 145 zł miesięcznie

🟥Wszystko to Wszystko to ŚREDNIO co miesiąc przez 30 lat.

🟥No dobra, policzyliśmy, ale z tego nie wynika wprost odpowiedź na pytanie - przystępować, czy nie przystępować.

🟥Cofnijmy się kilka kroków i sprawdźmy ile dostaniemy od państwa w ramach obowiązkowego ZUS.
🟥Zaczęły się już pojawiać publikacje prasowe mówiące, że dzisiejsi 30 latkowie dostaną i tak najniższą emeryturę niezależnie ile dołożą do systemu PAYG. Możemy w świetle tych publikacji śmiało założyć, że emerytura Zbyluta nie wyniesie więcej niż dzisiejszy odpowiednik około 1100 złotych brutto. To i tak dużo więcej niż „okrągłe nic”, które wieszczy sobie wielu przyszłych emerytów. Netto wychodzi 945 zł. Jeden z kalkulatorów, do których dotarłem podał mi jako ekwiwalent kwotę 1975 zł netto po 30 latach ZUSowskiej waloryzacji. Kwotowo wychodzi dwa razy więcej przy dzisiejszej sile nabywczej. Dodając do tego 1208 zł wypłaty z PPK wg przelicznika PZU emerytury z ZUS i PPK około 2050 roku Zbylut dostanie 3183 złote odpowiadające około 1600 zł dzisiejszej siły nabywczej.

🟥Większość pytanych przeze mnie ludzi zwykle wymienia zaś kwoty rzędu 2500-3000 złotych „na dzisiejsze pieniądze”, przy których czuli by się bezpiecznie na emeryturze.

🟥Analizując podane kwoty widać, że ZUS i PPK to wciąż za mało by emeryturę mieć na satysfakcjonującym poziomie. No i pieniądze z PPK po 10 latach się skończą.
Ale bez PPK to już w ogóle wychodzi tragedia.

❗️Wracając wiec do pytania - czy przystępować do PPK jeśli się jest zatrudnionym, odpowiedz jest w zasadzie jedna. A brzmi ona - jakim cudem chcesz przeżyć na emeryturze BEZ PPK❓️❗️

👉Jeśli czytelnik, a wraz z nim Zbylut, ma na to pytanie odpowiedź, która nie jest oszukiwaniem samego siebie to już jesteśmy w połowie dobrej drogi.

👉 Osoby najmniej zarabiające, a wśród nich takie bez perspektyw na lepsze pensje w zasadzie nie mają sensownego wyboru jak do PPK przystąpić - w przeciwnym bowiem razie będą wegetowały bez żadnych oszczędności, bo sami nic nie odłożą.
👉Odbyłem w tym temacie kilka wielce pouczających rozmów z osobami mieszkającymi w małych miejscowościach, gdzie najniższa pensja to max na co mogą liczyć, bo na ich miejsce jest 8 Ukraińców, 11 Banglijczyków i jeden Północny Koreańczyk.
👉 Dla takich osób PPK jest jak wyżej wspomniałem jedynym osiągalnym programem, o ile nie zrezygnują zaszantażowani przez lokalnego Janusza biznesu.

👉Z powyższych wyliczeń wynika, że z ZUS i PPK możemy, optymistycznie rzecz ujmując otrzymać do 60% potrzebnych nam na emeryturze pieniędzy.

A co z resztą?

👉W sukurs przyjdzie, rzecz jasna, wolny rynek ze swymi rozwiązaniami. Już kilkukrotnie o takich rozwiązaniach pisałem, ale myślę, że warto w następnej kolejności stworzyć materiał napisany w kontekście uzupełnienia programów rządowych.

⛔️Czy zatem PPK zawsze i w przypadku każdej osoby jest optymalnym rozwiązaniem❓️⛔️

Bez wątpienia nie❗️
➡️Oto lista cech, które budzą wątpliwości, czasem uzasadnione, czasem nie, co nie oznacza, że nie mamy prawa ich mieć.

1️⃣System „zatrybi” i przyniesie najlepsze efekty gdy przystąpi do niego 70-80% zatrudnionych. Jeśli będzie mniej, efektywność będzie mniejsza co może się odbić na wynikach firm prowadzących PPK.

2️⃣Dobrowolność systemu powoduje, że pracodawca - Janusz biznesu może nakłaniać szantażem do nieprzystępowania nawet gdy chcemy.

3️⃣To program rządowy, a jest cała masa ludzi dotkniętych patologiczną nieufnością wobec jakichkolwiek programów rządowych i nie przystąpią do nich nawet gdyby mieli sobie zaszkodzić. Co ciekawe te same osoby chętnie powierzają swoje oszczędności bankom, nie pamiętając, że oprocentowanie lokat nie zależy od decyzji rynkowych, Ba! nawet nie od ustawy, a od jednoosobowej de facto decyzji prezesa NBP jako szefa Rady Polityki Pieniężnej.

4️⃣Wynik finansowy PPK nie jest gwarantowany. Podkreślam to, bo pomimo, że fundusze zdefiniowanej daty są stosunkowo mało narażone na zawirowania, to wciąż nie ma w nich mechanizmu znanego choćby z oferty Prudential, czyli gwarancji zwrotu składki.

5️⃣Osobom zarabiającym ponadprzeciętnie dobrze opłaca się bardziej rozejrzeć za rozwiązaniem rynkowym współfinansowanym przez pracodawcę.

6️⃣Jeśli w firmie (raczej większej niż mniejszej) funkcjonuje Pracowniczy Program Emerytalny to do PPK zupełnie nie ma co wstępować ze względu choćby na finansowanie całości składki PPE przez pracodawcę.

7️⃣Jeśli ktoś ma zaledwie kilka- kilkanaście lat do emerytury to korzyści z PPK mogą być nieadekwatne do poniesionych kosztów. Niewynikające to z wady PPK jako,takiego, tylko z niewielkiej ilości czasu na budowę kapitału. Wtedy lepiej pomyśleć o rozwiązaniach rynkowych.

8️⃣Dla osób pragnących zabezpieczyć rodzinę w przypadku swej przedwczesnej śmierci lepsze będą rozwiązania rynkowe zawierające element ubezpieczenia na życie, którego brak w PPK

9️⃣Nie mogą do programu przystąpić przedsiębiorcy - tych odsyłam do moich stosownych artykułów z propozycjami właśnie dla nich.

➡️Znalazło by się pewnie więcej powodów, dla których wybranie PPK nie jest optymalnym rozwiązaniem, ale chcę Znalazło by się pewnie więcej powodów, dla których wybranie PPK nie jest optymalnym rozwiązaniem, ale chcę WYRAŹNIE zaznaczyć, że w przypadku rezygnacji z aktualnego pomysłu rządowego uzbieranie potrzebnej kwoty na emeryturę będzie mocno utrudnione.

Zwłaszcza jeśli nie ma się planu jak to zrobić, lub co gorsza ma się plan nierealny lub ryzykowny

🔶️Reasumując
🔸️Rezygnacja z PPK pod wpływem emocji lub fałszywych przesłanek to najgorsze co można zrobić.
🔸️W mojej opinii w przypadku osób zatrudnionych dopiero kombinacja ZUS+PPK+rozwiązania rynkowe jest w stanie dać stopę zastąpienia na zadowalającym poziomie.
🔸️ Jeśli zaś ktoś nie chce korzystać z programu rządowego jest w stanie dać stopę zastąpienia na zadowalającym poziomie.
🔸️Jeśli zaś ktoś nie chce korzystać z programu rządowego MUSI mieć świadomość, że tym większa odpowiedzialność spoczywa na nim samym (niej samej :-) ) za pomyślność oszczędności emerytalnej.
🔸️Należy tylko życzyć wszystkim by przy podejmowaniu decyzji w sprawie przystąpienia, bądź rezygnacji z programu przyjęli podejście „poznańskie” i oparli je na racjonalnych przesłankach.